Medya ve TV köşe yazarları eğitim, sanat, müzik ve akademi konusunda çok zayıflar. Neden diyeceksiniz?!
Sn. Ekrem İmamoğlu’nun diploması İstanbul Üniversitesi tarafından iptal edilince, kadrolu TV konuşmacılarının denklik/tanınma ile yatay geçişi karıştırmaları gözden kaçmadı. Yazık…
Bu yazımızda “Yatay Geçiş” konusuna YÖK Yönetmeliklerini yorumlayarak açıklama yapmaya çalışacağız.
“YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA ÖNLİSANS VE LİSANS DÜZEYİNDEKİ PROGRAMLAR ARASINDA GEÇİŞ, ÇİFT ANADAL, YAN DAL İLE KURUMLAR ARASI KREDİ TRANSFERİ YAPILMASI ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK”
https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=13948&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Yönetmelikte geçen;
j) Kurumlar arası yatay geçiş: Bir üniversite, yüksek teknoloji enstitüsü veya vakıflar tarafından bir üniversiteye bağlı olmaksızın kurulan meslek yüksekokullarından aynı düzeyde başka bir üniversite, yüksek teknoloji enstitüsü veya vakıflar tarafından kurulan bağımsız meslek yüksekokullarına yapılan geçişi,
ö) Yatay geçiş: Bir yükseköğretim kurumunda kayıtlı olan öğrencinin bu Yönetmelikteki esaslar çerçevesinde, aynı düzeydeki diğer diploma programlarında öğrenime devam etme hakkı kazanmasını,
Geçişler
MADDE 6 – (1) (Değişik:RG-18/3/2016-29657) Önlisans ve lisans diploma programlarının hazırlık sınıfına; önlisans diploma programlarının ilk yarıyılı ile son yarıyılına, lisans diploma programlarının ilk iki yarıyılı ile son iki yarıyılına yatay geçiş yapılamaz.
Başvuru ve değerlendirme
MADDE 7 – (1) Diploma programları arasında yatay geçiş başvuruları, sadece ilan edilen süre içerisinde yapılır.
(2) (Değişik:RG-21/12/2019-30985) Bu Yönetmelikteki şartlara ilave olarak yatay geçiş başvurularının değerlendirilmesinde üniversite senatolarınca ayrıca kullanılacak kriterler belirlenebilir.
(3) Başvurularla ilgili ön değerlendirmeyi, senatonun belirlemiş olduğu ilkeler çerçevesinde, ilgili yönetim kurulları tarafından oluşturulan komisyonlar yapar. (Değişik cümle:RG-11/1/2023-32070)(4) Başvurular, adayların genel not ortalaması ile programın puan türünde yükseköğretime kayıt olduğu yıldaki ÖSYS/YKS puanının en az %40'ı hesaplamaya dahil edilerek senato tarafından belirlenmiş olan kriterlere göre değerlendirilir ve ayrılan kontenjana göre geçiş sağlanır.
(3) İlgili komisyonlar öğrencinin daha önceki dönemlerde aldığı dersler ile yatay geçiş yaptığı programın derslerini dikkate alarak, senatonun belirlediği esaslara göre öğrencinin hangi yarıyıla veya sınıfa intibak ettirileceğini tespit eder, varsa öğrencinin alması gereken ilave derslerden oluşan bir intibak programı ile muaf tutulması gereken dersleri belirler.
Yurtdışı yükseköğretim kurumlarından yurtiçindekilere yatay geçiş
MADDE 14 – (1) Üniversite senatoları tarafından yurtdışındaki yükseköğretim kurumlarından yapılacak yatay geçişler için kontenjan belirlenebilir. Kontenjan belirlenmesi halinde her bir program için kurumlar arası yatay geçiş kontenjanının yarısını aşmayacak şekilde belirlenen yurt dışı yükseköğretim kurumları kontenjanları ile üniversite senatosu tarafından belirlenen başvuru şartları, kurumlar arası yatay geçiş kontenjanları ile birlikte Yükseköğretim Kuruluna en geç Haziran ayının otuzuncu günü mesai saati bitimine kadar bildirilir. Yükseköğretim Kurulu internet sayfasında tüm yükseköğretim kurumlarının yurt dışı öğrenci kontenjanları ile başvuru şartları ve değerlendirme takvimi ilan edilir.
(2) Yabancı ülkelerdeki yükseköğretim kurumlarından yurt içindeki yükseköğretim kurumlarına geçiş için, öğrencinin bu Yönetmeliğin (Değişik ibare:RG-10/6/2020-31151) 11 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirlenen kurumlar arası yatay geçiş başarı şartları aranır.
(3) Yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından yatay geçişte öğrencinin yatay geçiş yapmak istediği yükseköğretim kurumundaki diploma programının ilgili sınıfına öğrenci kabulündeki taban puana sahip öğrenciler, yurt dışında yükseköğrenim gördüğü tüm derslerden başarı şartı aranmaksızın yatay geçiş başvurusu yapabilirler. Bu yolla başvuran öğrencilerin yatay geçiş başvurusu üniversite senatosu tarafından belirlenen esaslar çerçevesinde yurt dışı yatay geçiş kontenjanı kapsamı dışında değerlendirilir.
(4) Yurt dışı üniversitelerden yapılan başvurularda öğrencinin yurt dışında öğrenim gördüğü yükseköğretim kurumunun ve eğitimin yapıldığı programın ön lisans veya lisans diploma vermeye yetkili bir kurum olarak Yükseköğretim Kurulu tarafından tanınması ve kayıtlı olduğu diploma programının, yatay geçiş için başvurduğu önlisans veya lisans diploma programına eşdeğerliğinin ilgili üniversite tarafından kabul edilmesi şartı aranır.
(5) Yurtdışında yükseköğretime başlayan öğrencilerin Türkiye’deki yükseköğretim programlarına geçiş başvurularının değerlendirilmesinde kullanılacak olan, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından yapılan Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavlarındaki asgari puanlar ile bunlara eşdeğerliği kabul edilen sınavlar ve puanları, üniversiteler tarafından belirlenen yurtdışı yatay geçiş kontenjanları ile birlikte Yükseköğretim Kurulu tarafından ilan edilir. Adayların, yatay geçiş başvurusu yapabilmeleri için en az ilan edilen puanlara veya üzerindeki puanlara sahip olması gerekir.
(6) (Ek:RG-18/3/2016-29657) Yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından yatay geçişte, yurt dışındaki aynı yükseköğretim kurumundan bir programın her bir sınıfına geçiş yapabilecek öğrenci sayısı o programın ilgili sınıfının yurt dışı kontenjanının yüzde 15’ini geçemez. Yüzde 15’in hesaplanmasında 1’in altındaki sayılar 1’e tamamlanır. Virgülden sonraki kısım 5’ten küçükse alttaki tam sayıya, 5 ve yukarısında ise bir üst tam sayıya tamamlanır.
(7) (Ek:RG-21/12/2019-30985) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti dâhil yurt dışında kurulmuş olan yükseköğretim kurumlarından yurt içindeki yükseköğretim kurumlarının başarı sıralaması şartı aranan programlarına yatay geçişe ilişkin olarak Yükseköğretim Kurulu, bu Yönetmelik hükümleri dışında ilave şartlar belirleyebilir. (Ek ibare:RG-9/4/2021-31449) Yurt dışındaki bir yükseköğretim kurumundan ülkemizdeki başarı sıralaması şartı aranan bir programa yatay geçiş yapılabilmesi için;
a) (Ek:RG-9/4/2021-31449) (Değişik:RG-16/7/2023-32250) Öğrencinin yükseköğrenimine başladığı yıl, kayıtlı olduğu üniversitenin Yükseköğretim Kurulu tarafından esas alınan sıralama kuruluşlarının (Times Higher Education (THE), QS World University Rankings, Academic Ranking of World Universities (ARWU) CWTS Leiden Ranking) en az üçünde ilk dört yüzlük dilim içerisinde yer alması ve bu Yönetmeliğin dönem/sınıf ve başarı şartlarını taşıması, gerekir.
Yatay Geçiş için sonuç:
1/Yatay geçişler için kontenjan belirlemesini Üniversite senatoları yapıyor.
2/ Belirlenen yurt dışı yükseköğretim kurumları kontenjanları ile belirlenen başvuru şartları, kurumlar arası yatay geçiş kontenjanları ile birlikte Yükseköğretim Kuruluna en geç Haziran ayının otuzuncu günü mesai saati bitimine kadar bildirilir.
3/ Yükseköğretim Kurulu internet sayfasında tüm yükseköğretim kurumlarının yurt dışı öğrenci kontenjanları ile başvuru şartları ve değerlendirme takvimi ilan edilir.
4/ Yabancı ülkelerdeki yükseköğretim kurumlarından yurt içindeki yükseköğretim kurumlarına geçiş için, öğrencinin bu Yönetmeliğin (Değişik ibare:RG-10/6/2020-31151) 11 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirlenen kurumlar arası yatay geçiş başarı şartları aranır.
5/ Öğrenci, yatay geçiş yapmak istediği yükseköğretim kurumundaki diploma programının ilgili sınıfına öğrenci kabulündeki taban puana sahip ise, yurt dışında yükseköğrenim gördüğü “tüm derslerden başarı şartı aranmaksızın” yatay geçiş başvurusu yapabiliyor. Bu yolla başvuran öğrencilerin yatay geçiş başvurusu üniversite senatosu tarafından belirlenen esaslar çerçevesinde yurt dışı yatay geçiş kontenjanı kapsamı dışında değerlendirilir.
Not 1: “Öğrenci, “kabuldeki şartlara sahip ise başvuru yapabilir” cümlesi öğrencinin başvururken kendisinin şartlara sahip olduğunu bildiğini anlatıyor. Yoksa, bir öğrenci şartları uymadığı halde “ne olur ne olmaz” diye başvuru yapamaz. Mesela yabancı dili aşamamış Doç. adayı, “belki gözden kaçar” diye başvuru yapamaz. Yaparsa istismar olur, kabul edip, görmeyen de görevi suiistimal etmiş olur. Diploma iptalinde verilen 41 kişi aynı amaçla başvurmuş olamaz. Olmuş ise bir örgütlenme içinde yapılmış demektir. O zaman belgelerde/kabulde imzası olanlara da soruşturma açılmalıdır.
Not 2: Bu madde biraz sorunlu. Neden tüm derslerde “başarı olma şartı” istenmiyor? Neden açıklanan kontenjan dışında değerlendiriliyor. O zaman senatonun kontenjan kararı işlevsiz olmuyor mu?
6/ Yurt dışında öğrenim gördüğü yükseköğretim kurumunun ve eğitimin yapıldığı programın ön lisans veya lisans diploma vermeye yetkili bir kurum olarak Yükseköğretim Kurulu tarafından tanınması ve kayıtlı olduğu diploma programının, yatay geçiş için başvurduğu önlisans veya lisans diploma programına eşdeğerliğinin ilgili üniversite tarafından kabul edilmesi şartı aranır.
Not: “…başvurduğu önlisans veya lisans diploma programına eşdeğerliğinin ilgili üniversite tarafından kabul edilmesi şartı aranır.” Denilerek sorumlunun üniversite olduğu belirlenmiş oluyor. Elbette önce ilgili Fakülte yönetimi, sonra üniversite yönetimi/senatosu ortak kararı ile olmalıdır.
7/ Adayların, yatay geçiş başvurusu yapabilmeleri için en az ilan edilen puanlara veya üzerindeki puanlara sahip olması gerekir.
8/ (Ek:RG-21/12/2019-30985) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti dâhil yurt dışında kurulmuş olan yükseköğretim kurumlarından ve Yükseköğretim Kurulu, bu Yönetmelik hükümleri dışında ilave şartlar belirleyebilir. (Ek ibare:RG-9/4/2021-31449) Yurt dışındaki bir yükseköğretim kurumundan ülkemizdeki başarı sıralaması şartı aranan bir programa yatay geçiş yapılabilmesi için;
Not: Neden yurt dışında kurulmuş olan yükseköğretim kurumlarına ve Yükseköğretim Kuruluna ilave şatlar belirleme yetkisi verilmiştir? Bu yönetmelikte eksik olan nedir? Neden ilave şartlar yönetmeliğe konulmamıştır?
Gelecek yazımızın konusu Denklik olacak!..
