"Yaren" ismi, Türkçe kökenli bir kelimedir ve Orta Asya Türk kültüründen gelir. Eski Türkler arasında, "yaren" kelimesi, "dost", “güvenilir insan”, "yakın arkadaş", “derdine ortak olan”, “yoldaş”, “sırdaş” anlamında kullanılırdı.
Bu isim, Türk kültürünün sosyal yapısında önemli bir yer tutar ve samimi dostlukları ve arkadaşlıkları simgeler.
YARENİN KÖKÜ OLAN “YAR” NE ANLAMA GELİR?
“Yar” bazen bir eş, bazen bir dost, bazen sevgili bazen de bir arkadaştır. Bazen bir memleket… Ama ilk akla gelen sevgilidir. “Yar”, en sevilen demektir.
Biz de dua ederken; “Allah yar ve yardımcımızolsun” deriz. Alemlerin Rabbi bizim yârimiz olur.
24 Yâren’den oluşan topluluğa yâran denir. Niçin 24? 24 kişinin her biri bir oğuz boyunu temsil eder de ondan.
YARAN’A AİLE DE DENİR
Aile biri olmayınca diğeri de olmayan demektir.
İnsan vücudunda 100 trilyon hücre vardır. Hepsine “yaran” dersek, her bir hücre yareninin eşi sayılır. Birlikte uyum içinde çalışırlar. Yarenden çıkan hücre kanser olur, ur olur.
Lazer ışığı niçin güçlü, niçin her şeyi keser? Lazer ışığı bildiğimiz ışığın yaren hale gelmesidir. Çok sıkı ve çok yoğun olmaktır yaren. Yarenler de dışa karşı yoğun ve sıkıdır. Yaran ise devrilmeyen, yenilmeyen güç halidir.
Göçmen kuşlar uzun mesafeleri durmaksızınuçabilir. Niçin? Çünkü onlar yaren olmuşlardır. Birimiz hepimiz için derler. En öndeki güçlü kuşun kanadının oluşturduğu hava basıncı, diğer kuşların daha kolay uçmasına yardım eder. Öndeki yorulunca yerine dinlenmiş bir başka kuş geçer.
Yaren olunca güç artar, bir örnek verelim:
15 tane 1, tek başına toplarsak 15 eder. Yaren olup birbirleriyle ilişkiye geçince 15 tane 1 yan yana gelir 111 katrilyon eder.
Yaren olunca Allah güç yükler, bereket yükler.
YAREN OLUNCA SORUMLULUK BAŞLIYOR
Bu dünyada herkes herkesten sorumludur ve müteselsilen birbirinin kefilidir. Hiç kimse tek başına değildir. Takva da budur.
Yaren olunca çok daha başka bir sorumluluk başlar. Yakın arkadaşına, yoldaşına, sırdaşına, dostuna karşı sınırsız bir sorumluluk. Yaren yarenini kendi özünden önce bilir. İşte böyle bir sorumluluk.
Üstünlük sorumluluktadır. Ne kadar sorumlusuysan o kadar üstünsün.
Yaren dua ederken “ben” demez, “biz” der. Allah da namazda günde 40 defa “İHDİNA” bizi doğru yoluna yönelt dememizi ister. Beni değil.
YAREN GÖNÜL ADAMI OLMA İDDİASINDADIR
Gönül ne? Gönül bir kap içine sevgi, muhabbet, hoşgörü, fedakârlık, yardımlaşma ve insani değerlerin koyulmasıdır.
Türkçede olup mevcut başka bir dile çevrilmeyenkelimedir gönül.
Yarenler kardeştir. Kim kimin kardeşidir, kim kime kardeştir? Diye sorarsanız cevap bellidir: Birbirine güvenenler kardeştir. Yarenler birbirine güvenir.
İman da öyle değil mi? Kişi güvendiği Allah’ainanır. Yani güven imandan önce gelir.
GÜZEL İSİM: MEVLÂ
Allah’ın isimlerinden biri olan Mevlâ; dost, yoldaş, sırdaş, sahip, demektir. Bildiğimiz yaren…
Mevlâ; kendisine dost olanı sahiplenip koruyandır.
Allah’ın Mevlâ olması ayrıca O’nun sırdaş olmasıdır. Allah insanın bütün sırlarını bilir.
Allah’a benim Mevlâ’msın demek, o’nu koruyucu dost, yoldaş, sırdaş, yaren edinmektir. O, yarendir.
Allah’a “ENTE MEVLÂNA” diyen kimse, artık o’na güveniyor demektir.
Yatsı namazlarından sonra okunması gelenek haline getirilen bu ayette Rabbimiz; “Vağfu anna, Vağfir lena, Verhamna, Ente Mevlâna “Sensin Mevlâ’mız (Mevlâna)”, “Sensin Yarenimiz”dememizi ister.
Sevgili yarenler! Bizim de birbirini gönülden seven, güvenen, sahiplenen, lazer ışığı gibi güçlü, göçmen kuşlar gibi dayanıklı, yan yana koyulunca katrilyonlar eden özel insanlar olmamız dileğiyle.
Yarenlere selamlar sevgiler
26 Kasım 2025
Prof. Dr. Orhan Arslan
