Göktan Ay


Millet olarak çok alışık olmadığımız sözler…(1)

Neyimiz eksik bilemiyorum, ama okumuş-okumamış hep aynı…Aslında sanki birbirine bağlı anlamlı kelimeler gibi görünse de küçük ayrıntılarla farklılıklar göstermektedir.


Prof. Dr. Süleyman Yılmaz hocamız sosyal medyadan bir tweet atmış. 

“Ülkemizde duymaya çok alışık olmadığımız sözler;
- bilmiyorum
-bu konuda bilgim yok
-haklısınız
-hata benim
-özür dilerim
- kusura bakma
-afedersiniz
-yardıma ihtiyacım var
-büyük başarı, kutlarım…”

Çok haklı… 

Neyimiz eksik bilemiyorum, ama okumuş-okumamış hep aynı…Aslında sanki birbirine bağlı anlamlı kelimeler gibi görünse de küçük ayrıntılarla farklılıklar göstermektedir.

1/ “Bilmiyorum”: Maalesef herkes her şeyi biliyor. En büyük ve vaz geçilmez alışkanlıklardan/hastalıklarından biri. Herkes her husus da ahkam kesiyor, her soruya cevap veriyor, her meseleye burnunu sokuyor, hiç bir şey için de "bilmiyorum" demiyor. Bunu bir alçalma /eziklik olarak görüyor. Özellikle son yıllarda ekranlarda kadrolu konuşmacılar örnek verilebilir. Savaş varsa ordalar, aşı varsa ordalar, siyaset varsa ordalar. Gündüz bütün basını tarıyor, çıkarımlar yapılıyor ve sonra işin uzmanı gibi konuşuluyor. Bir de “benim konum değil” deyin arkadaş… Bilmiyorum demek bu kadar mı zor? 

Örnekler:

İmam-ı Ebu Yusuf, "İki rekat namazda on iki bin mesail-i fıkhiyye vardır, sekiz bininin biliyorum, dört binini bilmiyorum" demiştir.

Sokrates (MÖ 469; Atina - MÖ 399, Atina), Antik Yunan filozofu. “Bildiğim tek şey, hiçbir şey bilmediğimdir.” 

İmamı Şafiî Hazretleri; “Bir seferinde İmam Malik’e, kırk sekiz mesele soruldu, otuz ikisine ‘bilmiyorum’ dediğine şahit oldum” buyurmuşlardır.

2/ “Bu konuda bilgim yok”: İnsan öğrenen bir varlıktır. Okudukça ve öğrendikçe şöyle düşünmesi gerekir; “Acaba bilmediğim konular var mı?..” Bir konuda bilmiyorum dersem ayıp olur mu? Refüze olur muyum? Kişi her şeyi bilmek zorunda değildir... Müzikte de böyledir, her alanın kendine göre yöntemi, sistemi vardır. Çok Sesli Müzik mensubunun Türk Müziği’ni bilmemesi eksiklik değil, onun hatasıdır. Kişi, ilgi alanlarının dışındaki sorulara “bu konuda bilgim yok, araştırayım size dönerim” demesi daha doğrudur…

Örnekler:

Sokrates; “Ben, bilmediğimi bildiğim için diğer insanlardan daha akıllıyım.” 

Bertrand Russel: “Ne kadar az bilirseniz, o kadar şiddetle müdafaa edersiniz.” 

3/ “Haklısınız”; Sadece idarecilikte, altların üstlere sıkça kullandığı bir kelime olarak kalmış durumda. “Haklı olmak” demek; “davası, savı, düşüncesi, davranışı doğru ve adalete uygun olmak demek...Çevremizde bu özelliklere sahip kişilerin azaldığını görüyoruz. Bazı kişiler siz ne derseniz deyin hep haklı olduklarına inanır. Onlarla tartışmak ve bir konuda uzlaşmaya varmak imkansızdır. Bu tür insanlarla başa çıkmak çok zordur. Oysa, “çok haklısınız”, “yanılmışım” gerçek ve doğru açıklanmış, ortaya konulmuş bir tez/proje için söylenmelidir. Yağcılık/şirinlik vb. için değildir. 

Örnekler: 

Gümüş Kural: “Akıllı olmak, haklı olmaktan daha iyidir!”

Albert Camus; “ Haklı olma ihtiyacı, sıradan insanlara özgüdür.

4/ “Hata benim”; “İnsanımızın asla kabul etmediği, geri adım atmadığı davranış ifadesi.” Oysa; bir çok kapıyı açacak, ilişkileri düzenleyecek, kırgınlıkları giderecek anahtar sözcük. Allah, insanı akıl ve irade sahibi üstün bir varlık olarak yaratmıştır. İnsan aklıyla iyiyi kötüden, doğruyu yanlıştan ayırt eder. Aslında insan, hata yapmaya meyyal olarak yaratılmıştır. Bundan dolayı, Allah nasihatleriyle insanı uyarır ve yol gösterir. Hata yapmanın güzelliği, yapmış olduğumuz hatadan ders çıkardığımızda ve onu tekrar etmediğimizde oluşur. Ülkemizde özellikle siyasilerin geçmişten/hatalardan ders almaması, sorunlara/darbelere vb. yol açmaktadır.

 

Rahmetli Neşet Ertaş’a kulak verelim;

“Bilemedim kıymetini kadrini
Hata benim, günah benim, suç benim
Elimle içtim derdin zehrini
Hata benim, günah benim, suç benim

Bir günden bir güne sormadım seni
Körmüş gözlerim görmedim seni
Boşa Mecnun eylemişsin beni, beni
Hata benim, günah benim, suç benim, vay

Bilirim suçluyum, kendi özümde
Gel desem gelirdin benim izimden
Her ne çektiysen benim yüzümden
Hata benim, günah benim, suç benim, vay

Sana karşı benim bir sözüm yoktur
Haklısın sevdiğim kararın haktır
Garibim, derdimin dermanı yoktur

Hata benim, günah benim, suç benim, vay
Garibim, derdimin dermanı yoktur
Hata benim, günah benim, suç benim, vay”

Devam edecek…