Salih Turhan; Gençler 50 Kişilik bir “Erzurum Devlet Halk Müziği Korosu” kurulmasını istiyor…(2)

Sitemiz köşe yazarı Dr. Göktan Ay’ın Halk Müziği Araştırmacısı Salih TURHAN   (İstanbul Devlet Türk Halk Müziği Korosu E. Sanatçısı)   ile yaptığı söyleşiye devam ediyoruz…

AY: Birçok yörenin THM ezgilerini kitaplaştırdınız. Erzurum ile de ilişkiniz, yayınınız var mı?

TURHAN:  Öncelikle Erzurum muhabbetim öncelikle gıyabi olarak türkülerini sevmemle başladı. Tesadüf değil zira Elazığ lisesinde ilk müsamerede okuduğum türkü “Erzurum çarşı pazar (Sarı Gelin)” adlı türküydü. Kısmet beş yıl Erzurum Radyosu görevi, bu zaman zarfında iki amatör koro çalışması onlarca öğrenci ve samimi dostluklar hatta %50 Erzurumluluk.

Elbette Erzurum’la ilgili derleme çalışmam ayrıca Doç.Dr. Ahmet Feyzi ile birlikte 2022 yılında yayımlamış olduğumuz ve içeriğinde 84 ezginin yer aldığı “Erzurum’un Saklı Türküleri / Darü’l Elhan Derlemeleri 1929” diye ortak kitap yayınımız söz konusu.

AY:  Erzurum’un Tük kültüründeki yeri hakkında bilgi verir misiniz?

TURHAN: Suyu sert insanı mert Erzurum, coğrafi konumu itibarıyla tarih boyunca ticari sirkülasyonun yoğun olduğu bir merkez olmuş buna bağlı olarak da yaklaşık 130-140 yıl öncesine kadar değişik etnik unsurların birada yaşadığı tipik bir doğu şehri. Siyasi olarak Uzun yıllar Osmanlıya bağlı olsa da kültürel anlamda Dil-Lehçe, gelenek görenek, halk kültürü, müzik bakımından Azerbaycan hinterlandında olan bir şehir. Bu gün etrafında bulunan ve halen 8-10 şehrin merkezi durumundadır.

Halk müziği ve halk oyunları bakımından çok zengin olup özellikle erkek oyunları (Barlar) diğer yörelerden bariz olarak farklılık arz eder. Davul-Zurna ana saz olmak üzere bağlama, kaval, kısmen klarnet kullanılmaktadır. Aşıklık geleneği halen kuvvetli bir damardır. Erzurumlu Emrah, Sümmani, Yaşar Reyhani, Nuri Çırağı, Fuat Çerkezoğlu, Zeki Erdali, Erol Ergani, Mevlüt Mertoğlu, Aşık Turabi bu geleneğin devamıdır. Yemek olarak daha ziyade et, bulgur ve hamur ağırlıklıdır. Çay, açık ve limonlu olarak çok sevilir genellikle kıtlama içilir. Civil/çeçil/küflü peyniri, Kadayıf dolması, cağ kebabı ve lavaşı meşhurdur.

AY: Erzurumlu müziksever gençler ne istiyor? 

TURHAN: Cumhuriyetimizin 100. Kuruluş Yıldönümünde Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde 50 Kişilik bir “Devlet Halk Müziği Korosu” kurulmasını istiyorlar.

Kurulması istenen Erzurum merkezli bu Devlet Halk Müziği Korosu’nda; “Kars,Ağrı, Iğdır, Van, Bitlis, Muş, Bingöl, Elazığ, Malatya, Sivas, Tokat, Giresun, Trabzon, Gümüşhane, Bayburt, Rize, Artvin ve Ardahanilleri de halk müziği özelliklerine göre birer ses ya da saz sanatçısıile norm kadro olarak temsil edilmesi “ arzu ediliyor.

Salih Turhan Tarafından Kurulup Yönetilen Fırat Üniversitesi 

THM Korosu (2009-2010)

AY: Neden yeni bir Halk Müziği Korosu isteniyor?

TURHAN: Halen Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı Türkiye’nin değişikillerinde kurulmuş 28 orkestra, koro, toplulukları var ayrıca TRT Kurumunun Ankara, İstanbul, İzmir radyoları bünyesinde korolar mevcuttur.

Kuzeyden güneye bir hat çizecek olursak Sivas, Elazığ, Diyarbakır, Şanlıurfa illerinde Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı birer koro mevcut. Ancak bu illerin doğusunda yaklaşık 23 şehir var ve bunların hiçbirinde devlet adına herhangibir sanat topluluğuyoktur. Bu durum ise her bakımdan adaletsiz bir durumdur.

İşte bu illeri temsilen Erzurumlu genç sanatçı adayları, bir bakıma bu adaletsizliğin giderilmesini ve ülke, bölge kültürüne-sanatına önemli düzeyde katkı sağlayacak bir ‘Devlet Halk Müziği Korosu’nun kurulmasını arzu ve talep ediyorlar. Bu nedenle Sayın Cumhurbaşkanımıza -aşağıda verdiğimiz- bir mektup yazmışlar. Bu mektubun Yüksek Makamca değerlendirileceğine,  olumlu sonuç alınacağına, 50 kişiden oluşan resmi ‘Devlet Halk Müziği Korosu’nun kurulacağına yürekten inanıyorlar. (Sn. Cumhurbaşkanımıza yazılan Mektup ektedir.

AY: Bu konuda Erzurum MV ile görüşülmüş mü?

TURHAN: Erzurum başta olmak üzere 20 ilin yüzlerce genç sanatçı adayı adına böylesine önemli bir konuda özellikleErzurum’un siyasi, bürokratve kültür-sanat adamlarının ilgisizliği gençleri üzmüştür ve üzmektedir. Bu minvaldeErzurumlu gençlerin bir iki cılız talebi olduğundaise iki siyasiden biri; “efendim çok mu önemli şarkı-türkü söylemek, bir dın-dınımız da eksik olsun” diyor diğeri ise Erzurum için; “ne yapalım efendim sahipsiz memleket” diyerek bir bakıma kültür-sanata olan bakış açılarını ortaya koymuş oluyorlar.”

AY: Teşekkür ederiz…

TURHAN: Rica ederim bilakis. Konunun paylaşımına destek verdiğiniz için, Erzurumlu genç müzisyenler adına teşekkür ederiz…