Geçen günlerde Antalya Ticaret ve Sanayi Odasının ev sahipliğinde düzenlenen "Vergi Denetiminde Risk Faktörleri ve Digital Uygulamalar" Paneline katıldım.
Panelden aklımda kalanları kısaca aktarmak istiyorum.
Vergi Denetim Kurulu imkânları ile kendini teknolojik gelişime hızlı şekilde uyum sağlıyor ve kurum her yönüyle kendini sürekli yeniliyor, geliştiriyor.
Kurumun bu yeniliği karşısında kurumdaki aynı imkâna sahip olamayan mükellefin aynı hızda gelişim ve değişim yaşayamıyor olması kurumca pek de bilinmiyor.
Bu hususun bilinerek davranılması gerektiği düşüncemi belirttim ve yapay zekanın veri sonuçlarının doğruluna ilişkin bir veri olup olmadığını sordum.
Kurum yapay zekadan güçlü şekilde destek alımında hızlı şekilde ilerlerken, kurumca kullanılan yapay zekanın veri sonuçlarının doğruluğuna ilişkin bir veri henüz yokmuş.
Kurum, Maliye Bakanı Sn. Şimşek talimatı ile de kayıt dışı ile mücadeleyi öncelikliyor.
Aşamalı ve bazı kriterlere bağlı olarak kayıt dışıyla mücadele ile gönüllü uyum süreçlerini birlikte yürütüyor.
2011 yılında kurulmuş Kurum imkanlarını verimli kullanmak için 9 ilde Vergi Denetim Kurulu Daire Başkanlıkları oluşturmuş.
Ancak, Doğu Anadolu ve D Karadeniz bölge illerinden birinde dahi daire başkanlığı oluşturmamış.
Denetimin süreçlerinde mükellef kurum ve SMMM /YMM nin fiziken hızlı erişimi önemli dolayısıyla, VDK nın olmadığı bölgelere de fiziken oluşum yapılacak mıydı?
Bu hususu panalistlere sorduğumda Maliye Bakanlığı elindeki imkanlara göre davranıyor, VDK nın olmadığı illerde ağırlıklı digital veri kullanılıyor ve gerek duyulursa diğer bölge VDK daki denetim memurlarınca yerine gidilerek denetim süreçlerinin yürütülüyor olduğu cevabını verdiler.
Yapılmış bir çalışmaya göre, Türkiye de vergi ahlakı 1995 yılında %93, 2 seviyesinde iken 2020yılında %78,3 e düşmüş.
Bence, tüm vergi incelemelerine neden olma durumları, kayıt dışı ile mücade, gönüllü uyum gibi süreçlere neden olan durumların altındaki temel sorun vergi ahlakındaki bozulmadır.
Öncelikle, vergi ahlakındaki düşüşün nedenleri tespit edilmeden, yapay zekayla yürütülen inceleme süreçleri ile mükellefler üzerinde baskı yaratarak vergi ahlakı-vergi bilinci kazandırılabilinir mi?
Vergi ahlakındaki düşüşe neden olabilecek unsurlar örn, Hükümetin Politikaları, Siyasi erke güvensizlik gibi hususlar panelde konuşulmadı.
Zayıflayan vergi ahlakının getirdiği yönde bakış ile kayıtdışı mücadele de digitalliğin sağladığı tüm imkanların kullanılacağı konuşuldu.
Kayıtdışı çalışma Kayıtdışı ile mücadele de vergi bilinci uyandırma için 90 lı yıllar da bir alışveriş bir fiş kamu spotunun ne kadar faydalı olduğu da söylendi. Kurumun sunum görselindeki kırmızı rengin tehlike hissi uyandırdığı da atlanmadı.
Kayıtdışı ile Mücadele de Kurum ve SMMM lerin uyumlu çalışmaları anlamlı ve önemli denildi.
Panele katılanların ağırlıklı Mali Müşavirlerden oluşması da Mali Müşavirlerin üzerindeki yük ve baskı hisse de gözden kaçmadı.
Raziye GÖK AKTAŞ