“Şarkıcı, Çalgıcı, Koro Şefi” Meslek Tanımlarında; “Terimler, Simgeler, Kısaltmalar”

Geçen yazımızda Opera Şarkıcısı Meslek Tanımları için hazırlanan “Terimler, Kısaltmalar, Simgeler”e yer vermiştik. Bu bölümde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Mesleki Yeterlik Genel Müdürlüğü ile Eyüp Musıki Vakfı bünyesinde tarafından benim ve Salih Turhan’ın Eşbaşkanlığında oluşturulan bir akademik kurul tarafından hazırlanan ve 8 Mayıs 2023’de Resmi Gazete’de yayımlanan “Koro Şefi, Çalgıcı ve Şarkıcı” Meslek Tanımları Terimler, Simgeler ve Kısaltmalar’a yer vereceğiz. 

TERİMLER, SİMGELER VE KISALTMALAR

AKSESUAR: Sahne düzeni ve giyside tamamlayıcı unsur olarak bulunan çalgıcılar, şarkıcılar ve koro şefi tarafından fiilen kullanılan; kullanım şekline göre dekor ya da kostüm tasarımının parçası kabul edilen nesne veya şeyi,

AKTARAN: Sözlü-sözsüz bir halk ezgisini, sesiyle söyleyen, çalgıyla çalan, çalıp- söyleyen kişiyi,

ARANJÖR: Düzenleyiciyi, bir eseri, çeşitli müzik kurallarına göre düzenleyen kişiyi,

BESTECİ: Çeşitli makamlarda/formlarda beste yapan kimseyi, bestekârı, kompozitörü,

BİS: İcranın beğenilmesini, seyircilerin alkışlarla isteği üzerine tekrar icra edilmesini,

ÇALGI KADROSU: Müzik aleti, saz, çalgı (enstrüman) çalan kişilerin oluşturduğu orkestrayı,

ÇALGI PARTİSİ: Çalgıcının, eserde icra etmesi gerektiği yerleri gösteren kendi için yazılmış bölümü,

ÇALGI:  Çalgı aleti (enstrüman), saz, müzik icrası için kullanılan aletlere verilen genel ismi,

ÇALGICI: Müzik aletini, sazı, çalgıyı (enstrümanı) çalan kişiyi,

DERLEMECİ: Halk kültürü ürünlerini derleme yapan (toplayan, kayda alan, sınıflayan ve benzeri) kimseyi,

DEŞİFRE: Bir müzik eserinin nota yazısına uygun olarak okunmasını,

EDEBİ: Şarkılarda, türkülerde geçen sözlerin, şiirlerin, güftelerin manasının, yapısının incelenmesini,

ESER: Sahibinin özelliklerini taşıyan ve ilim, edebiyat, musiki, güzel sanatlar ve benzeri olarak sayılan fikir ve sanat ürünlerini,

ETKİNLİK: Faaliyeti, aktiviteyi, konseri, gösteriyi ve benzerini, 

EZGİ: Belli kurallara göre düzenlenmiş, kulağa hoş gelen ses dizisini,

GENEL PROVA: Etkinliğin, konser haliyle, giysiler giyilmeden yapılan son denemesini,

GENEL SANAT YÖNETMENİ: Sanat kurumunda müzikal etkinliğin genelinden sorumlu, eserde yer alan çalgıcıların, şarkıcıların vb. müzikal anlamda esere uygunluğunu denetleyen, müzikal yorumlarını yönlendiren ve bu doğrultuda karar verme yetkisine sahip kişiyi, 

İCRA: Bir müzik eserini oluşturan notaları sese, çalgıya çevirmeyi,

KAYNAK KİŞİ: Kendisinden halk kültürüyle, halk müziğiyle ilgili bilgiler sağlanan kişiyi,

KULİS: Sahnenin gerisinde ve yanlarında bulunan, sanatçıların kullanımına açık, özel ihtiyaçların giderildiği özel odayı, bölümü,

KÜNYE BİLGİLERİ: Bir eserin bestecisini, yakıcısını, derleyeni, aktaranı, notaya alanı, tarihini, tartımını, metronomunu, yöresini ve benzeri bilgilerini gösteren notaların üst bölümünü,

MAKAM: Türk müziğinde bir müzik parçası veya şarkının işleniş biçimini,

MENAJER: Bir çalgıcının, şarkıcının vb. mesleki işlerini düzenleyen ve yöneten kimseyi,

MESLEK ÇALGISI: Çalgıcının almış olduğu teorik ve/veya pratik eğitime bağlı olarak ustalıkla kullandığı çalgıyı, 

MİKROTONAL: Çoksesli müzikte birbirine eşit on iki yarım aralık yerine, bunlardan daha küçük aralıklarla oluşturulan müziği,

MOD/DİZİ: Herhangi bir majör gamın ilk derecesine kurulan modu,

MÜZİK TÜRÜ: Çeşitli özelliklerle bir araya gelmiş ifade eserin/eserlerin sınıflanmasını,

ÖN PROVA: Bir etkinlikte okunacak eserlerin, amacına uygun, istenilen düzeyde olup olmadığını anlamak için yapılan ilk denemeyi,

PERFORMANS: Önceden belirlenmiş bir kurguya bağlı ya da doğaçlama olarak gerçekleştirilen veya sanatsal bir hedef dâhilinde, belli bir alandaki becerinin gösterim amacıyla sergilendiği seyirliği,

PROGRAM AKIŞI: Etkinliğin başından bitişine kadar, sanatçılar ve teknik ekip tarafından uygulanacak kurallar bütününü,

PROJE: Sinema, tiyatro, opera, müzikal, konser, dans, bale, televizyon, medya vb. değişik alanlarda önceden plan ve programa alınmış, maliyeti hesaplanmış, kurum ve kuruluşların yönetim organları tarafından onaylanmış, kısa ve uzun vadeye bağlanarak özel kurum veya devlet adına gerçekleştirilmesi kabul edilmiş çalışma tasarısını,

REPERTUVAR: Etkinlikte çalınacak ve söylenecek eserlerin listesini ve sıralamasını,

RİTİM: Bir eserde, bir notada vurgu, uzunluk veya ses özelliklerinin, durakların düzenli bir biçimde tekrarlanmasından doğan uygunluğu,

SÖZ YAZARI: Müzik parçalarının/eserlerinin metnini yazan kimseyi, güftekarı - güfte yazarını,

ŞARKI: Müzikte sözlü, uyumlu, ezgili insan sesleri dizisini,

ŞARKICI: Müzikte sözlü, uyumlu, ezgili insan sesleri dizisini seslendiren kişiyi,

TARTIM: Belirli bir ses dizisinin belirli bir düzen içindeki ölçüsünü,

TON: Müzikte makamların, dizilerin, majör ve minör diziler ve bu dizilerin oluşturduğu armonik denge sistemini,

TONMAİSTER: Seslerin hem doğru hem de kaliteli bir biçimde duyulmasını sağlayan, sesleri düzenleyen ve kaydeden kişiyi,

YÖRE: Bir bölgenin belli bir yerini, belli bir çevresini içine alan sınırlı bölümü ifade eder.