İLK MEKTEPLERİN MÜFREDAT PROGRAMI: Türkiye Cumhuriyeti Maarif Vekaleti’nin 5 sınıflı
ilkokullar için hazırladığı 8 ana, alt kırılımları ile birlikte 21 ayrı dersin öğretim programı.
Eğitimci Erol Kömür, çok yararlı ve titiz bir çalışma yapmış. Tebrik ediyoruz. Açıklamasını veriyoruz.
İLK MEKTEPLERİN MÜFREDAT PROGRAMI - 1924
(Türkiye Cumhuriyeti Maarif Vekaleti’nin 5 sınıflı ilkokullar için hazırladığı 8 ana, alt kırılımları ile birlikte 21 ayrı dersin öğretim programı)
Cumhuriyeti kuran maarif ordusunun yüzyıl önce yaptığı icraatlara dair izleri araştırmak ve gün ışığına çıkarmak niyeti ile başladığımız Türk Maarifinin 100. Yılı araştırmalarına bu çalışmada Cumhuriyetin ilk öğretim programlarına, orijinal adı ile “İlk Mekteplerin Müfredat Programı” na mercek tuttuk.
100. Yılda Türk Milli Eğitiminin sıfır noktasında imkansızlıklar ve birikmiş asırlık sorunlara çözüm bulma gayretindeki maarif öncülerimizin hazırlamış oldukları bu ilk programı; eğitim hizmeti üreten tüm kurum ve kişilerin, tüm paydaşların istifadesine sunmakla önemli bir hizmeti gerçekleştirdiğimiz kanaatindeyiz.
Kurucuların nasıl bir Türkiye hayal ettiklerini ve bu hayali gerçekleştirmek ve yetiştirmek istedikleri insan tipi için nasıl bir eğitim modeli inşa etmeye çalıştıklarını bu programı inceleyerek anlamlandırmak çok zor görünmüyor.
Asırlık tasfiye ve çöküş süreçlerinden sonra; Trablusgarp, Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı, iç isyanlar, yerinden yurdundan edilmiş milyonlarca insanın Anadolu’ya göçü, büyük grip ve kolera salgınları ile hercümerç olmuş bir memleketi yeniden inşa etmek için en büyük avantaj bu işi başarabileceğine inanan aydın bir kurucu ekip ile bu inancı icraata dönüştürme donanımına sahip eğitim ordusunun bulunuyor olmasıdır. “İlk Mekteplerin Müfredat Programı” nı hazırlayan eğitimciler bu ordunun en seçkin neferleri olmalıdır.
Milli Mücadelenin zaferle sonuçlanması ile 1923’te önce Lozan’da barış tesis edilmiş, ardından Türk Devleti’nin yönetim biçimi Cumhuriyet ilan edilmiştir. Yeni devletin tüm kurumları ile yeniden yapılanma süreci Cumhuriyetin ilanı ile başlamıştır.
1924’te Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nda yapılan düzenlemelerle devlete yeni şekli verilmiştir. Bu gelişmelere bağlı olarak 3 Mart 1924’te Tevhid-i Tedrisat Kanunu kabul edilmiş ve eğitim-öğretim hizmetleri üzerinde devlet kontrolü sağlanmıştır.
23 Nisan 1924’te toplanan Heyet-i İlmiye ile Türk Milli Eğitim sisteminde yapılacak düzenlemeler planlanmıştır.
Telif ve Tercüme Dairesinde yapılan toplantılara dönemin Maarif Vekili Vasıf Bey’de iştirak etmiştir. Maarif Vekili ilk toplantıda çalışma hedeflerinin mektep programlarını hazırlamak, ders dağıtım cetvellerini hazırlamak ve mektep kitaplarını hazırlamak olarak belirlemiştir. Alınan kararlara bağlı olarak ihtisas komisyonları aynı yıl içinde (1924) İlk Mekteplerin Müfredat Programı’nı hazırlamış ve ilan etmiştir.
1924 tarihli ilk mektep programları takip eden yıllarda güncel ihtiyaçlara bağlı olarak değişikliklere uğramış olsa da ana eksenini korumaya devam etmiştir.
1924 Tarihli İlk Mekteplerin Müfredat Programı Türkiye Cumhuriyeti’nin ve Milli Eğitimin ilk müfredat programı olması nedeni ile özel bir öneme sahiptir.
Program, Cumhuriyet’in yeni eğitim sisteminin vizyonunu yansıtması, eğitim-öğretimde birlik anlayışını hayata geçiren ilk program olması onu ayrıca önemli kılmaktadır.
İlk Mekteplerin Müfredat Programı içerdiği ders dağıtım cetvellerine göre haftalık 26 saatlik eğitimi esas almıştır.
Beş yılda toplam 12 ders üzerine tasarlanan program alt kırılımları ile birlikte 20’dersi içermektedir.
Erol KÖMÜR
Beylikdüzü / İSTANBUL - 2024
